Zoutglazuur - Zoutstook
Men vermoedt dat pottenbakkers in het Rijnland (omgeving Keulen) in het midden van de 15e eeuw per ongeluk of welbewust voor het eerst zout toevoegden aan hun stook. Ze maakten bruine of grijze potten, soms gedecoreerd met kobaltblauw en bedoeld voor gebruik in het huishouden voor levensmiddelen (zuurkool), dranken (mineraalwater, bier, jenever), en ook voor gebruik in laboratoria (zuren). Deze specefieke keramiek werd in grote hoeveelheden tot in het midden van de 20e eeuw vervaardigd. Dit hoofdzakelijk in het Westerwald (Zuid-Rijnland) en in de regio Keulen (tot aan Aken en Raeren). Ook in de provincie Limburg werden bijvoorbeeld jenever-kruiken in zoutovens gestookt.
Ik ben in het Rijnland geboren. Misschien ben ik thuis in de kelder gefascineerd geraakt door zoutglazuur. Daar stonden grote matglanzende potten vol met witte kool, zout en jeneverbessen. Het was feest wanneer de heerlijke zuurkool gegeten werd. Er waren ook grijs-blauwe melkkannen en bloempotten in huis.
Na stages bij Gisela Gredig in Celerina (Zwitserland) en in een kleine keramiekfabriek in Zuid-Portugal volgde ik een 5-jarige HBO-opleiding keramische vormgeving aan de Hogeschool Maastricht. In 1988 behaalde ik het diploma. Intussen had ik keramisten ontmoet die met zoutglazuur werkten. Veel techniek en inzicht in het zoutprocédé leerde ik van Ton van der Rotten en Axel Günther. Beide hebben veel ervaring op dit gebied. Ton was werkzaam in de ontwikkeling van industrieel zoutglazuur en Axel als ‘studiopotter’.
Ik begon met eigen zoutexperimenten. Vanaf 1995 heb ik mij in zoutge- glazuurd steengoed en porselein gespecialiseerd. Wolf Mattes schrijft in Salzbrand-Keramik ’86 ‘behalve de vorm als drager geven met name de kleuren en de huid, zoals deze in de zoutstook ontstaan, de geheel eigen bekoring aan het keramisch object.’
De zouthuid voelt heerlijk. En de zachte glans van het met de klei versmolten zout blijft me boeien.
De aanslag van de zoutdampen, die nauwelijks stuurbaar is, ondersteunt mijn heldere, van oorsprong eenvoudige vormen. Randen en krassen in de klei worden door het zout geaccentueerd. Ik wil mijn vormen licht en kracht meegeven. Dit wordt door het samenspel van zout en kleuren optimaal versterkt.
Zwart/wit foto's : H. Fries, Kurrimurri, Stadt Höhr-Grenzhausen, 1993
Phil Rogers, Salt Glazing, A + C Black, London 2002